Zanieczyszczenia krzyżowe – kiedy podawać na etykiecie?
W obowiązującym stanie prawnym nie istnieją przepisy, które ustanawiałyby obowiązek oraz zasady informowania o zanieczyszczeniach krzyżowych żywności substancjami alergennymi. Pomimo upoważnienia do wprowadzenia przepisów w tym zakresie, Komisja Europejska nie przyjęła aktu regulującego tę kwestię. Aktualnie, zapisy dotyczące zanieczyszczeń krzyżowych traktowane są więc jako informacje dobrowolne.
Niemniej, brak przepisów dotyczących informowania o zanieczyszczeniach krzyżowych nie przesądza o braku obowiązku wskazania potencjalnych zanieczyszczeń w niektórych przypadkach. Biorąc bowiem pod uwagę konieczność zapewnienia bezpieczeństwa żywności – co jest jednym z podstawowych obowiązków producentów żywności – podanie informacji o możliwych alerganach w odniesieniu do niektórych produktów należy uznać za obligatoryjne. Jeśli więc mamy do czynienia z przypadkiem, w którym dany produkt nie zawiera alergenu w składzie, ale alergen ten może się w nim znaleźć, to w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz prawidłowego poinformowania konsumenta o cechach środka spożywczego, właściwe byłoby zamieszczenie informacji o możliwej obecności alergenu w jego oznakowaniu.
Pamiętać należy jednak o tym, aby nie nadużywać zapisów dotyczących możliwych zanieczyszczeń. Jak wynika m.in. z Przewodnika GIJHARS do rozporządzenia nr 1169/2011 (zawierającego regulacje dotyczące znakowania żywności): informacje o potencjalnym zanieczyszczeniu powinny zostać zamieszczone na etykiecie produktu wyłącznie w przypadku, gdy produkt ten rzeczywiście był narażony na kontakt z substancją alergenną. Producent nie może dowolnie stosować zapisów dotyczących potencjalnych zanieczyszczeń i powinien mieć uzasadnienie, że do zanieczyszczenia faktycznie może dojść.
GIJHARS w swoim przewodniku podkreśla, że to na producencie ciąży obowiązek monitorowania właściwej jakości handlowej żywności wprowadzanej do obrotu handlowego i każdy przypadek powinien podlegać indywidualnej ocenie. Informacje dotyczące zanieczyszczeń krzyżowych powinny być zamieszczone w oznakowaniu produktu wyłącznie wtedy, gdy pomimo podjęcia działań zapobiegawczych, nadal stwierdza się możliwą, nieuniknioną obecność alergenu.
Właściwe oznakowanie środka spożywczego, dostarczające wszystkich niezbędnych danych na jego temat (w tym także informacji o możliwych zanieczyszczeniach krzyżowych) może chronić producenta przed zakwestionowaniem produktu przez organy kontroli oraz roszczeniami konsumentów. Jest to więc w pewnym sensie zabezpieczenie w zakresie odpowiedzialności prawnej i dlatego warto zapewnić prawidłowe znakowanie żywności.
Źródło i fot.: Centrum Prawa Żywnościowego i Produktowego A.Szymecka-Wesołowska D.Szostek sp.k.